Zijn vrouwen minder competitief?

In competitie met elkaar proberen we de beste te zijn. Mannen hebben dat vooral. Vrouwen zijn, vaker dan mannen, minder geïnteresseerd in het verslaan van hun tegenstander.

De competitie is (voor de meesten) achter de rug. Hoewel matchplay zo z’n charmes heeft, zijn veel golfers vaak opgelucht om weer ‘gewoon’ te kunnen golfen. Want die onderlinge competitie, waarin alles draait om winst of verlies van de hole of de partij, dat ligt lang niet iedereen. Vooral vrouwen hebben het er soms moeilijk mee: in een gewone ronde of wedstrijd doen ze het prima, maar in een vrouw-tegen-vrouw match ligt het anders.

Als het maar gezellig is

Terwijl je doel helder is – het winnen van je single, speel je vaak pas het lekkerst als de sfeer goed is tussen jou en je tegenstander. Als het maar gezellig is.

Deze hang naar ‘gezelligheid’ beperkt zich niet tot de golfbaan. Veel vrouwen hebben ook op de werkvloer de neiging om competitieve situaties te vermijden.

Wil je een stap omhoog maken, dan is het belangrijk dat je presteert. Maar vaak is dat niet goed genoeg. Je moet ook bereid zijn de competitie aan te gaan met collega’s om op te klimmen op de ladder. Vrouwen slagen daar nog steeds minder goed in dan mannen – de top van het bedrijfsleven en overheid bestaat nog altijd voornamelijk uit mannen.

Minder gemotiveerd of effectief in competitie

Een tijdelijke onderbreking van de carrière door zwangerschap is een belangrijke oorzaak. Maar onderzoek laat zien dat de aanwezigheid van competitie het bepalendste is: in competitieverband presteren vrouwen minder goed dan mannen, ofwel omdat vrouwen minder gemotiveerd zijn in competitie, ofwel omdat vrouwen minder effectief zijn in competitie.

Jongens versus meisjes
Dit verschil komt al op jonge leeftijd naar voren. In een inmiddels bekend onderzoek (Gneezy en Rustichini, 2004) lieten ze jongens en meisjes van 9 jaar oud een stuk hardlopen. Zonder competitie-element (de kinderen liepen niet tegen elkaar, maar in hun eentje) liepen jongens en meisjes gemiddeld even snel. Maar met competitie gingen de jongens sneller lopen, terwijl de meisjes juist langzamer liepen dan toen ze alleen waren. Competitie moedigt dus aan om een stapje harder te gaan, maar dat geldt niet voor iedereen.

Vrouwen versus mannen

Soortgelijke onderzoeken zijn ook gedaan onder werkende mannen en vrouwen. Vooral mannen gaan beter hun best doen als er een competitief element aanwezig is. Een ander opmerkelijk onderzoeksresultaat: vrouwen vinden het vervelender om op werk in competitie te zijn met andere vrouwen dan met mannen. En vrouwen vinden het ook vervelender om met vrouwen in competitie te zijn dan mannen het vinden om met mannen in competitie te zijn. Dit blijkt uit studies met bijna achthonderd volwassen proefpersonen, waar Journal of Personality and Social Psychology over schreef.

Onderlinge relatie

De onderzoekers vroegen mannen en vrouwen wat die vonden van competitie op het werk met seksegenoten en met mensen van het andere geslacht. En ze gaven hun proefpersonen ook taakjes waarin mensen daadwerkelijk ofwel moesten samenwerken ofwel elkaars rivaal waren. Vrouwen vonden competitie met andere vrouwen het onprettigst en verwachtten daarbij het sterkst dat de onderlinge relatie schade zou oplopen.

Competitie mijden

Dat betekent niet dat vrouwen in competitie kwaadaardiger tegen elkaar zijn dan mannen, benadrukken de onderzoekers. Uit eerder onderzoek was bekend dat vrouwen juist meer dan mannen geneigd zijn om competitie te mijden. Al vanaf de kindertijd doen meisjes en vrouwen onderling meer hun best om in harmonie samen te spelen, en later werken, dan jongens en mannen.

Een vrouw moet aardig zijn?

Vrouwen worden daartoe ook aangespoord: een vrouw die zich wél competitief gedraagt, krijgt negatieve reacties. Zo leren vrouwen al van jongs af aan dat competitie niet bij hen past. Daar kunnen vrouwen ook last van hebben als ze carrière willen maken in een competitief ingerichte organisatie. Zakenvrouw Sylvia Tóth weet er alles van. In een recent interview met NRC zei ze: ‘Ik ben erg competitief. Geen prettige eigenschap voor een vrouw, want die moet aardig zijn, maar het helpt om te komen waar je wilt zijn.’